Bitlis ilinde atıkların toplanması, taşınması ve bertarafı alanlarında faaliyet gösteren Bitlis Katı Atık Birliği (Bİ-KA) bünyesinde AB fonları ile kurulan ve yaklaşık olarak 5 yıldır işletmesi yapılan “Evsel Katı Atık Düzenli Depolama Tesisi”nde depolanan ve depolanacak atıklardan yapılan ihale ile enerji üretimi yapılacaktır.
A.B.D.’de faaliyetlerini yürüten Evergreen Energy, Clark Engineering ile Clark Technology firmaları birleşerek Türkiye’ de yabancı ortaklı olarak kurulan “CE Katı Atık Enerji Bitlis San. İç ve Dış Ltd. Şti" ile “Bitlis Katı Atık Birliği” (Bİ-KA) üyesi olan belediyeler arasında “Atıktan elektrik enerjisi üretimi, dizel üretimi, gübre, temiz su ve atıl ısı üretilmesi” başlıkları altında 22 yıllık sözleşme imzalandı. Anlaşma çerçevesinde CE Katı Atık&Enerji–Bitlis firması tarafından, Bİ-KA üyesi olan ve olmayan mahalli idarelerden Düzenli Depolama Tesisine getirilecek çöpler ayrıştırılıp ve işlenerek ana çıktı olarak elektrik enerjisi ve dizel üretimi yapılacaktır. Kurulacak tesisin yan çıktıları olarak da tarımda kullanılmak üzere gübre, temiz su ve atıl ısı üretilecektir.
Tatvan Belediyesinde düzenlenen imza töreninde konuşan Tatvan Belediye Başkanı ve Bİ-KA Birlik Başkanı Fettah Aksoy, Bitlis, Adilcevaz, Ahlat, Güroymak, Hizan, Mutki, Tatvan, Gölbaşı, Günkırı ve Yolalan Belediyelerinin birliğe üye olduğunu, sözleşmenin 10 belediyeyi kapsadığını kaydederek şöyle konuştu; “Bitlis Katı Atık Enerji Üretim ihalesini yapıldı ve CE Katı Atık&Enerji–Bitlis firmasıyla anlaşma sağlandı, ihale sonucunda 22 yıllık sözleşme imzaladık ve devir teslim töreni yaptık. Arkadaşlar buraya güzel bir tesis yapacaklar. Tesis enerji ve dizel üretiminin yanı sıra tarıma da katkı sunacak. Ayrıca çevre temizliği açısından da çok büyük önem taşımaktadır. Tahminen 80 milyon dolarlık bir yatırım öngörülmektedir. Bu yatırım aynı zamanda istihdamı da getirecektir. İl ve ilçelerimize, belediyelerimize geri dönüşümü olan bir projedir. 22 yıllığına yap-işlet ihale modeliyle yapmış olduğumuz bir projedir. Kurulacak tesis ile atıklarımızın % 95’i ekonomiye geri kazandırılacaktır” dedi.
Bİ-KA Birliği üyesi ve Bitlis Belediye Başkanı Hüseyin Olan; Belediyelerin birleştikçe neler yapabileceğinin örneği olan bir proje olduğunu ifade etti. Olan, “Bu proje Avrupa’da bu entegre haliyle ilk tesistir. Enerji ve dizelin yanı sıra elde edilen su ile 50 hektarlık bir alanda sera tarımı yapılması da Bitlis’in ekonomisine katkı sunacak. Bu projeyi önemsiyoruz ve diliyoruz ki bu proje Bitlis’in tarihi, kültürü ve ekonomisinin gelişmesi için bundan sonraki projelere örnek olur”.
Sözleşmeyi imzalayan CE Katı Atık&Enerji firma yetkilisi Ronald Sleight ise, “Proje çerçevesinde Bİ-KA’ ya üye olan 10 belediyenin çöpünün alınıp ayıklanarak organik atıklardan enerji elde edilmesi, plastik atıklardan da dizel elde edilmesine yönelik projemizi burada uygulayacağız. Bizim hedefimiz, buradaki atığın yüzde 95’ini ekonomiye kazandıracak bir sistem kurmaktır. Bu projenin 4 safhası olacak. İlki sözleşmeydi, ardından sera kurulumu yapılacak, aynı zamanda buradaki personellerin yurt içi ve yurt dışında eğitimleri olacak. Bunun yanında dünya genelinden insanlar buraya gelip gidecek, bu da hareketlilik yaptıkça buranın tarihi ve doğal güzellikleri fark edilecek. Buradaki eko turizmini tarihi ve doğal güzelliklerle birleştirdiğimizde turizm anlamında değerler artacaktır” şeklinde konuştu.
Su ve karbonun insan hayatı için çok büyük önem arz ettiğini kaydeden Kazem Oskoui, “Maalesef su ve karbonun kullanılıp atıldığını ve bu iki elementin atılmadan önce teknolojiden yararlanıp işleyerek tekrar kullanıma kazandırılmasının çok önemli olduğunu” ifade etti. İhale ile atıktan enerji üretimi için son değerlendirmeyi yapan Bİ-KA Birlik Müdürü Cesim Gözeten; “Bölgemizde mahalli idarelerden toplanacak olan evsel atıklar ayrıştırılacak, ayrıştırılan organik kısım ve ilave olarak atıksu biyometanizasyona prosesi ile metan gazına, polikarbonlu bileşikler ise pirolize tabi tutularak dizel yakıta dönüştürülecektir. Bu enerji kayakları doğrudan kullanılabileceği gibi dolaylı olarak da elektrik enerjisine çevrilerek elektrik dağıtım şebekesine verilebilecektir. Biyometanizasyon sonucu oluşan atıl ısı ve gübre tarımsal faaliyetlerde kullanılabilecektir. Toplanan evsel atıkların prosesler sonucu sadece % 5’lik bir kısmı düzenli depolanacaktır. Kurulacak bu tesisler ile evsel atıkların bertarafı gerçekleştirilecek, kurulmuş olan mevcut Evsel Katı Atık Düzenli Depolama Tesisinin ömrü uzayacaktır. Söz konusu proje toplamda 4 aşamadan oluşacaktır. Birinci aşamada belediyelerden toplanan evsel atıklar Bitlis Rahva mevkiinde toplanan atık sular (kanalizasyon) ile birleştirilerek toplam 15 MWh elektrik enerjisi ve 50.000 L/gün yenilenebilir dizel üretilmesi planlanmaktadır. İkinci aşamada ise tesisin yan çıktıları olan temiz su, gübre ve atıl ısı ile tesis bölgesinde toplam 50 hektar Sera kurulumu planlanmaktadır. Üçüncü ve dördüncü aşamalarda ise eğitim ve sosyal işler öngörülmektedir. Söz konusu tesis alanında Türkiye ve Avrupa’da üçüncü olup, bölgeye istihdam ve ekonomik olarak çok büyük katma değer yaratacak, özel yatırımcıların bölgeye yatırım yapması için teşvik ve motive edici bir rol üstlenecektir” dedi.
25 Ocak 2016